De bijeenkomst begon met het vertonen van de film KRAP van regisseur Eddy Terstall. Daarin wordt verteld wat de krapte op de arbeidsmarkt tot gevolg heeft. Voor werkgevers, werknemers en werkzoekenden én hun omgeving. Iedereen heeft er op zijn eigen manier mee te maken. En draagt bij aan de oplossing. Als eerste gast zat Raad van Bestuursvoorzitter Maarten Camps aan tafel bij gespreksleider Martijn de Greve. ‘Het beeld is heel lang geweest dat het bij UWV begint met een uitkering. En wij draaien dat om,’ zo introduceerde hij de veranderende rol van UWV. ‘Wij zorgen dat mensen aan het werk komen. Maar we zetten ook in op preventie. Maar dat vraagt van iedereen iets nieuws. Bijvoorbeeld van werkgevers. Niet focussen op het schaap met de vijf poten, maar wees inclusief. Juist op deze krappe arbeidsmarkt.’
Te gast was ook Sandra Phlippen - hoofdeconoom van ABN-AMRO - sprak aansluitend over krapte in de ruimste zin van het woord. Vanuit diverse invalshoeken schetste zij het beeld. Waarom is krapte zo’n groot probleem? Het biedt immers kansen aan werknemers om meer loon te vragen en zo vergroot je je welvaart, zo is internationaal de gedachte. Toch ziet zij het anders. Want het leidt tot grote problemen op de arbeidsmarkt en dat heeft weer gevolgen voor de mogelijkheid tot economische activiteit en voor economische groei: ‘Maar de krapte die ons nu klem zet, geeft ook de mogelijkheid nieuwe keuzes te maken.’ Als voorbeeld werden de energie-afhankelijke bedrijven gesteld. Die dreigen nu te moeten sluiten. Daar tegenover staat dat er in de energietransitie veel vacatures zijn.’ Toch is volgens Phlippen overstappen niet gemakkelijk. Daar moeten wel de mogelijkheden voor zijn.
Dat ruim 4,9 miljoen mensen in Nederland werken in deeltijd werken, is een ander aspect dat zorgt voor krapte. Volgens Camps is werken in deeltijd vaak een keuze van het individu én de maatschappij: ‘Maar daar zit wel een mogelijk deel van de oplossing. Al moet dat wel mogelijk zijn, ook vanuit werkgevers. Bijvoorbeeld met roosters, salariëring en andere omstandigheden.’ Ook de overheid speelt hierin volgens beiden een belangrijke rol.
Vervolgens aan tafel Rob Witjes, hoofd arbeidsmarktinformatie bij UWV, Yasmin Ait Abderrahman, docente Nederlands, voorzitter bij FNV Young en SER-lid, en Jacco Vonhof, voorzitter van MKB- Nederland. Ook zij bogen zich over het kraptevraagstuk. Volgens Witjes is de arbeidsmarkt voor het eerst in deze eeuw zeer krap. Met elkaar constateerden zij dat de arbeidsmarkt behoorlijk op slot zit en dat vraagt om creatieve oplossingen. Aan de hand van een video werd getoond hoe bijvoorbeeld Samenvijf moeilijk vervulbare vacatures op een bijzondere manier toch weet in te vullen. Het biedt jongeren meer dan een baan met goede, eigentijdse arbeidsvoorwaarden, én er is ook ruimte voor maatschappelijke initiatieven. Dat geldt ook voor het getoonde videoverhaal van het Zuyderland ziekenhuis, waar mensen die normaal gesproken moeilijker aan het werk komen een kans krijgen.
Aan de volgende tafel namen Tof Thissen, directeur van de divisie Werkbedrijf van UWV, Nadya Aboyaakoub-Akkouh, wethouder in Amersfoort en Bart de Bart, voorzitter Stichting Studeren & Werken Op Maat plaats. Zij spraken over mensen die mee willen doen, maar om welke reden dan ook dat niet kunnen. Bijvoorbeeld door een beperking. Of als ze ouder zijn. Toch kunnen ook zij een oplossing bieden in deze tijden van krapte, maar werkgevers moeten deze mensen dan wel die kans bieden. Aboyaakoub-Akkouh gaf aan dat je daarin samen sterk staat. Als regio moet je elkaar weten op te zoeken, samen de opgave zien en zorgen voor toekomstbestendigheid. Met werkgevers kun je dan kijken hoe je mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een plek kunt geven.
In de slotronde kwalificeerde Sandra Phlippen de bijeenkomst als ‘Inspirerend’. Je kunt switchen en je moet soms switchen – er zijn voldoende mogelijkheden. Maar dat vraagt dus om creativiteit. Aboyaakoub-Akkouh constateerde dat er ook vanuit de overheid als wetgever mogelijkheden moeten worden geboden om de krapte op te lossen. En dat je vanuit je goede bedoelingen soms ook de randen moet opzoeken van wat kan en mag. Bijvoorbeeld in de zorg, onderwijs, techniek. Moet iedereen altijd over alle kwalificaties beschikken? De Amsterdamse wethouder Rutger Groot-Wassink pleit derhalve voor een regeringscommissaris voor krapte. In zijn slotpleidooi gaf Maarten Camps aan dat de krapte blijvend is. En hoe ingewikkeld het probleem is en zoomde in op de alle verschillende kanten die eraan zitten. Dat heeft tot risico dat de samenleving vastloopt, maar het biedt ook talenten een kans. UWV werkt daar volgens hem graag met alle partners aan mee.