‘Uit onderzoek van 2018 naar grootschalige WW-fraude kwamen twee onderwerpen naar voren waarvoor we risicoscans hebben ontwikkeld. Deze scans helpen ons mogelijke gevallen van regelovertredingen in kaart te brengen. En om processen zo in te richten dat regelnaleving voor klanten zo eenvoudig mogelijk is en “verkeerd doen” snel ontdekt wordt. Door de inzet van de risicoscans voorkomen we dat we iedere klant aan een intensief onderzoek moeten onderwerpen. Op deze manier verloopt onze dienstverlening - met zo min mogelijk hinder voor onze klanten - vlot en soepel.’

‘De scan helpt ons situaties te vinden waarbij er een verhoogd risico is dat iemand onrechtmatig een uitkering heeft gekregen. Hiervoor worden kenmerken gebruikt over iemands feitelijke gedrag; gegevens die UWV al in haar bezit heeft vanuit de uitvoering van haar publieke taken. We gebruiken dus geen bijzondere persoonsgegevens als etniciteit, seksuele geaardheid of geloofsovertuiging. Deze gegevens heeft UWV ook niet in haar databases. Ook kenmerken die aan een persoon kleven, zoals haarkleur, geslacht en leeftijd gebruiken wij niet.’

‘Zo’n scan wordt uitgevoerd met de grootst mogelijke zorgvuldigheid. Functionarissen gegevensbescherming controleren de juridische aspecten, een commissie dataethiek - bestaande uit in- en externe experts - controleert de ethische aspecten en gerenommeerde accountantskantoren toetsen of onze risicoscans aan alle wetten en regelgeving voldoen. Voordat scans daadwerkelijk in gebruik worden genomen, worden ze eerst nog getest. De risicoscans helpen enkel bepalen waarnáár onderzoek moet worden verricht, de besluitvorming en het daadwerkelijke onderzoek worden door de medewerkers gedaan. Een UWV-medewerker krijgt een casus voorgelegd om te toetsen, zonder te weten of deze voortkomt uit een scan of bijvoorbeeld een steekproef. Alleen als de medewerker na zorgvuldig onderzoek een overtreding aantreft, kunnen er – een of meerdere - sancties worden toegepast. We doen er dus alles aan om elke vorm van vooringenomenheid te voorkomen.’

‘Het maatschappelijk debat over de inzet van algoritmes en het werken met data is enorm ingewikkeld. Zeker als het gaat om toezichthouden en handhaving. We gaan uiterst zorgvuldig, en met respect voor privacy, om met de gegevens van onze klanten. Daarom duurt het ook twee jaar om een risicoscan te ontwikkelen. UWV ziet het als haar taak om zowel de klanten die gebruik maken van de werknemersverzekeringen, als de samenleving die ervoor betaalt, zo goed mogelijk van dienst te zijn. Het inzetten van risicoscans helpt ons hierbij.’