De lastenstijging heeft meerdere oorzaken, zo lezen we in de Juninota 2023 die door UWV is uitgebracht. Vanwege de hoge inflatie heeft het kabinet het wettelijk minimumloon op 1 januari 2023 met 10,15% verhoogd. Op 1 juli komt daar nog eens 3,13% bij. Omdat de uitkeringen meestijgen met de inflatiecorrectie, heeft dit direct gevolgen voor de totale uitkeringslasten. Daarnaast ontvangen mensen door de verhoging van de AOW-leeftijd langer een uitkering, wat ook een direct effect heeft op het aantal uitkeringen, vooral bij de arbeidsongeschiktheidswetten.

De door UWV uitgevoerde tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW), is afgebouwd. De laatste aanvraagperiode, voor de NOW 6, liep tot en met maart 2022. We schatten het totale bedrag aan NOW-subsidielasten op 18,6 miljard euro. UWV is momenteel bezig met het vaststellen van de subsidiebedragen. Een andere bijzondere regeling is het STAP-budget. Voor 2023 is een budget van 170 miljoen euro beschikbaar gesteld. Vanaf 2024 wordt het STAP-budget afgeschaft.

Een ontslaggolf is, mede dankzij de NOW-regeling, uitgebleven en de krapte op de arbeidsmarkt houdt nog aan. Daarnaast is het aantal faillissementen nog altijd laag. UWV verwacht een lichte toename van het aantal faillissementen in 2023 en een verdere stijging in 2024, tot ongeveer het niveau van voor de coronacrisis. Het aantal WW-uitkeringen stijgt in 2023 met 14.000, tot 163.000 uitkeringen in totaal. Op basis van ramingen van het Centraal Planbureau (CPB) zal de WW in 2024 oplopen tot 177.000 uitkeringen. De WW-uitkeringslasten stijgen in 2023 met 373 miljoen euro tot 2.880 miljoen euro. In 2024 volgt een verdere toename tot 3.340 miljoen euro.

Het aantal arbeidsongeschiktheidsuitkeringen neemt in 2023 toe met 12.000 en in 2024 met 8.000. Dit komt vooral doordat de stijging bij de WIA groter is dan de daling bij zijn voorganger, de WAO, en doordat de AOW-leeftijd is verhoogd, waardoor mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering logischerwijs ook later met pensioen gaan. De Wajong vertoont een stabiele trend. Het totale aantal arbeidsongeschiktheidsuitkeringen in 2023 is ten opzichte van de Januarinota 2023 met 1.000 naar boven bijgesteld naar 840.000 uitkeringen.

De totale uitkeringslasten stijgen in 2023 met 3,4 miljard euro tot 24,2 miljard euro, waarna dit bedrag in 2024 doorgroeit naar ruim 26,2 miljard euro. Sinds september 2022 ontvangt en betaalt UWV weer rente over respectievelijk de positieve en negatieve rekening-courantbedragen van de UWV-fondsen. In 2023 ontvangt UWV per saldo 653 miljoen euro en in 2024 1.041 miljoen euro aan rentebaten. Het totale fondsvermogen – waarvan UWV beheerder is – neemt toe van 25,3 miljard euro in 2022 tot 41 miljard euro in 2024.

In de Juninota schetst UWV voor 2023 en 2024 de verwachte ontwikkeling van de wetten die UWV uitvoert en de fondsen die het beheert. De nota biedt inzicht in de gevolgen van de hoge inflatie, de verhoging van het minimumloon en de aanpassingen in wet- en regelgeving. Daarnaast belicht het de invloed van actuele ontwikkelingen op de uitkeringen en lasten van UWV, zoals de coronacrisis, de situatie in Oekraïne en de energiecrisis.